گلايفوسيت(Glyphosate)
علف كش سيستميك و غيرانتخابی
نام عمومی : Glyphosate
فرمولاسیون : SL 41%
گلايفوسيت
Oral LD50 > 5000 mg/kg
ماندگاری در خاک : کمتر از 60 روز
این علفکش در بازار با نام تجاری رانداپ(RoundupSL41%) وجود دارد. گلايفوسيت علفكشي از گروه اسیدفسفونیک(نمك ايزوپروپيل آمين) است كه براي كنترل كليه گیاهان هرز(نازك برگ و پهن برگ) يكساله و چندساله در باغات و زمينهاي زراعي و غير زراعي بصورت مايع قابل حل در آب(SL41%) فرموله مي‌شود. ماده تجارتي آن پس از 2 سال نگهداري در حرارت 60 درجه سانيتگراد تا 5 درصد از بين مي‌رود، نمك محلول آن در اثر تماس با فولاد گوانيز و يا بدون پوشش ممكن است واكنش داده و گاز هيدروژن كه بسيار آتش زا است توليد مي‌شود. در آب 25 درجه به میزان يك درصد حل مي‌شود (املاح آمين و فلزات قليايي براحتي در آب حل مي‌شود). گلايفوسيت و نمكهاي آن غيرقابل تبخير (فشار بخار گلايفوسيت عملاً صفر است) و در مقابل نور و هوا پايدار است. اين تركيب در خاك توسط ميكرو ارگانيزمها تجزيه مي‌شود و در صورت تماس با خاك به سرعت خواص خود را از دست مي‌دهد. بعد از 16 هفته كمتر از 3 درصد مقدار مصرف شده قابل اندازه گيري است. شديداً جذب سطحي خاك شده و شسته نمي شود، همچنین در خاک نيز خاصیت جابجايي ندارد. حاصل تجزيه آن دي اكسيد كربن، آب، نيترات و فسفات است، بنابراين باقيمانده ندارد و پس از مصرف ميتوان اقدام به كاشت نمود. براي ماهي سمي نيست. گلايفوسيت سريعاً بدون تغيير از بدن دفع شده و در بافت تجمع نمي يابند، براي انسان سميت كمي دارد. (این ترکیب در حرارت كمتر از صفر درجه نگهداري نشود و در صورت انجماد ظرف محتوي سم را در دماي 22 درجه نگهداري و بهم زده شود).
مكانيسم اثر گلايفوسيت:
علفكشي است سيستميك و غير انتخابي(عمومي) كه پس از سبز شدن علف هرز (Post-emergence) استفاده مي‌شود. اين تركيب از طريق برگها و قسمتهاي سبز گياه جذب شده و روي آنزيمهاي مختلف اثر مي كند و در تشكيل اسيدهاي آمينه و ساير تركيبات شيميايي داخلي گياه ايجاد اختلال مي كند (چون از قسمتهاي چوبي شده گياه جذب نمي شود لذا ميتوان براحتي در اطراف تنه درخت پاشيد). بازدارنده آنزيم (PSPS (5-enolpyruvylshikimate–3-phosphate synthesis است كه از سنتز اسيدهاي آمينه آروماتيك ضروري، براي ساخت پروتئين جلوگيري مي كند. لازم به ذكر است كه اثر گلايفوسيت يك هفته تا ده روز پس از سمپاشي كامل مي شود و براي مشاهده كارايي لازم بايد عمل سمپاشي در دوره رشد و فعاليت گياه هرز انجام شود.
موارد مصرف گلايفوسيت:
علفكش سيستميك است كه بصورت غير انتخابي عمل نموده و روي تمام علفهاي هرز و درختچه ها مؤثر است. حتي علفهاي هرز دائمي رشد يافته و تثبيت شده را هم از بين مي برد. هميشه براي علفهاي هرز يكساله جوان بايد مقدار كمتر و براي علفهاي هرز دائمي و قديمي بيشترين مقدار سم مورد استفاده قرار گيرد. كارايي بالاي گلايفوسيت در از بين بردن اندامهاي زيرزميني مثل ريزوم و ريشه گياهان دائمي زماني است كه كاربرد آن در پايان رشد رويشي و آغاز گلدهي باشد. همچنين در زمان مصرف سم بايستي علفهاي هرز شاداب و در حال رشد فعال بوده و در شرايط گرم و خشك بهتر است قبل از سمپاشي آبياري صورت گيرد. بايد توجه داشت كه ذرات اين سم روي شاخ و برگ، قسمتهاي سبز گياه و پا جوش درختان و مزارع مجاور (بواسطه بادبردگي) پاشيده نشود. همچنين مدت زمان بين عمل سمپاشي و عمليات خاكورزي حداقل بايد پنج روز باشد. گلايفوسيت بوسيله شيره گياه به اندامهاي زير زميني علفهاي هرز (ريشه، استولون و غده) منتقل مي شود. اين تركيب براي كنترل علفهاي هرز نازكبرگ و پهن برگ يكساله و چند ساله در باغات ميوه و مركبات، تاكستانها، مزارع نيشكر، زمينهاي زراعي پس از برداشت محصول، اراضي غير زراعي، جويها و كانالهاي آبياري استفاده مي شود. افزودن 2 درصد سولفات آمونیم خاصیت علفکشی گلايفوسیت را افزایش می دهد. همچنین کاهش حجم محلول سمپاشی تا 200 لیتر در هکتار تاثیر این علفکش را می افزاید.
سازگاري و اختلاط گلايفوسيت:
بصورت غير انتخابي عمل نموده و با هيچ محصولي سازگار نيست و بايد طوري استفاده شود كه به محصول اصلي خسارت وارد نشود. اين تركيب را نبايد با سموم ديگر- بخصوص علفكشها- كودهاي شيميايي و مويان مخلوط نمود ولي براي حصول نتيجه بهتر زير نظر كارشناس مي توان همراه با فری گيت مصرف نمود. همچنين براي کاهش مصرف و تأثير بهتر توصيه مي شود مقدار لازم سورفكتانتهاي مجاز و يا 1/5 تا 2 كيلوگرم سولفات آمونيم به ازاي هر صد ليتر آب با محلول سم مخلوط شود.
توجه : موارد توصیه شده، از منابع معتبر و مختلف خارجی و داخلی(کتب ، مقالات و بروشورها) استخراج گردیده و صرفا به منظور آشنایی کارشناسان و کشاورزان محترم با جنبه های مختلف کاربرد این سم می باشد. لذا پیشنهاد می شود که همیشه توصیه سازمان حفظ نباتات را در اولویت قرار دهند. در مورد توصیه های فنی انجام آزمایش قبلی در سطح کوچک قبل ازمصرف توصیه می گردد. در ضمن مسائل و نكات مذكور كلي بوده و بستگي به شرايط محيطي و امكانات موجود دارد. چون شرکت توليدكننده از نحو شرايط نگه هداري، زمان مصرف، مقدار دز مصرفي، چگونگي مصرف، شرايط جوي محيط و اختلاط آن با ساير سموم و تركيبات شیمیایی توسط مصرف كننده بي اطلاع مي‌باشد، لذا هيچگونه مسئوليتي متوجه تولید کننده نمي‌باشد. همچنین فروش و مصرف این سم بدون نسخه گیاهپزشکی ممنوع می باشد.
موارد توصیه گلايفوسيت در كشاورزي
علف هرز
زمان مبارزه
مقدار مصرف
مرغ (چاير)
20 تا 30 سانتيمتري
10 ليتر در هكتار
پيچك
آغاز گلدهي
10 ليتر در هكتار
تمشك وحشي
پس از ميوه دهي
10 ليتر در هكتار
اويارسلام
آغاز گلدهي
6 ليتر در هكتار
(3 ليتر در هكتار در صورت رشد مجدد در آغاز گلدهي)
كنگر صحرايي
30 تا 40 سانتيمتري
6 ليتر در هكتار
قياق
آغاز ميوه دهي
5 ليتر در هكتار
بيدگياه
20 تا 25 سانتيمتري
5 ليتر در هكتار
علفهاي هرز مزارع نيشكر
در حال رشد
6 ليتر در هكتار ( يا محلول 1 تا 2 در صد بصورت لكه اي)
سس يونجه
ارتفاع 20 سانتيمتري يونجه
.600-400 سی سی در هكتار در يونجه دو ساله
علفهاي هرز اراضي غير مزروعي
علفهاي هرز در حال رشد
12-6 ليتر در هكتار و يا محلول 1 تا 5/2 در صد بسته به نوع و مرحله رشدی علف هرز و شرايط محيطي
كليه علفهاي هرز
پس از برداشت
12-8 ليتر در هكتار و يا محلول 5/2-5/1 در صد بسته به نوع و مرحله رشدی علف هرز و شرايط محيطي
كليه علفهاي هرز
قبل از كاشت
6-4 ليتر در هكتار و يا محلول 5/2-1 در صد بسته به نوع و مرحله رشدی علف هرز و شرايط محيطي
كليه علفهاي هرز
پس از كاشت بصورت بين رديفي
6-4 ليتر در هكتار و يا محلول 5/1-1 در صد بسته به نوع و مرحله رشدی علف هرز و شرايط محيطي
